Verstoring van de drainage van lymfe
Oedeemvorming komt veel voor en is een verstoord evenwicht tussen de productie van lymfe ten gevolge van de filtratie van de weefsels enerzijds en de drainage van dit vocht anderzijds. Zonder stagnatie van de afvoer kan er geen oedeem ontstaan.
Oorzaken van verstoring van de drainage van lymfe
De meest voorkomende oorzaken van verstoring van de drainage van lymfe zijn:
- Leeftijd: ouderen hebben er meer last van dan jongeren, deels omdat ze vaak minder bewegen.
- Spataderen: ze hebben minder doeltreffend functionerende kleppen en omdat de vaatwand is uitgerekt kan er meer gelekt worden naar het interstitiële milieu
- Aderontsteking
- Hartinsufficiëntie
- Overgewicht
- Ontsteking
- Trauma
- Bloeduitstorting (hematoom)
- Fractuur
- Zwangerschap
Het kan ook een aangeboren onvoldoende aantal en/of verminderde kwaliteit van de lymfebanen zijn. Meestal kunnen de aanwezige lymfebanen de fysiologische lymfedrainage nog net aan. Echter zodra er meer lymfe wordt aangeboden treedt oedeemvorming op.
Een andere oorzaak van oedeem is de onderbreking van de lymfebaan door bijvoorbeeld operatieve doorsnijding, traumatische invloeden of therapeutische radiologische bestraling. Ook de operatieve verwijdering van lymfeknopen (zoals het geval is bij kanker) betekent een onderbreking van de lymfe-afvoer en kan een oedeem veroorzaken.
Wat is het lymfestelsel eigenlijk?
Net als het bloedvatenstelsel hebben we ook het lymfevatenstelsel. Ik noem het altijd het afvoersysteem van ons lichaam en is om die reden ook erg belangrijk voor onze gezondheid.
Het lymfevatenstelsel loopt parallel aan de bloedvaten en vormt een open systeem, anders dan de gesloten bloedsomloop. Het bestaat uit lymfevaten, lymfebanen en lymfeklieren. Lymfe (weefselvocht) dat de bloedbaan heeft verlaten, wordt vanuit de extracellulaire (buiten de cel gelegen) ruimte opgezogen door de lymfevaten, wordt gefilterd in de lymfeklieren en de lymfevaten voeren de lymfe terug naar het bloed d.m.v. twee grote afvoerbuizen nl de borstbuis (ductus thoracicus) en rechterlymfebuis (ductus lymphaticus).
Het lymfevocht, het weefselvocht in de vaten, vervoert ook stoffen, net als uw bloedvaten. Dit zijn echter geen voedingsstoffen die naar de cellen en weefsels toegebracht worden. Het gaat hier juist om het vervoeren en verwerken van afvalstoffen, beschadigde lichaamscellen en ongunstige indringers en ziekteverwekkers, die door de lymfe worden opgehaald, onschadelijk gemaakt en afgevoerd. Uw lymfestelsel werkt dus als een filter en is de belangrijkste reinigingsdienst van uw lichaam.
Wat zijn de klachten van lymfoedeem in onze voeten en benen?
Door oedeemvorming zetten de voeten en benen op en geven een zwaar en vermoeid gevoel. Door de zwelling gaat het bewegen minder makkelijk. Gewrichten voelen stijf en de huid staat strak en gespannen en ziet soms glazig. Ook kan de huid gaan jeuken en schilferig worden. U bent ook gevoeliger voor wondroosinfectie. Wondroos is ook erg pijnlijk en u voelt zich ziek met soms hoge koorts.
Wat kunnen we zelf doen aan gezwollen benen en voeten?
We geven u graag een aantal handige tips:
- Lang stilzitten is niet gezond. We hebben beweging nodig en onze spieren helpen ons lymfesysteem door het ritme van samentrekkingen en ontspanning. Hierdoor komt er een betere circulatie zowel voor onze bloedvaten als ons lymfesysteem. Probeer als het kan 2 x per dag een halfuur te lopen en sport regelmatig om spierkracht op te bouwen
- Als u lang moet zitten in bv een vliegtuig, probeer dan af en toe toch een stukje te lopen, strek uw benen en probeer zittend uw kuitspieren wisselend aan te spannen en te ontspannen. Gebruik desnoods steun- of vliegtuigkousen om de oedeemvorming tegen te gaan. Zorg voor een goede zithouding en vermijd het over elkaar slaan van de benen, omdat dit afknelling veroorzaakt.
- Drink voldoende, want ons lichaam houdt vocht vast als het te weinig vocht binnenkrijgt
- Draag geen knellende kleding en/of schoenen
- Lymfedrainage door een masseur of fysiotherapeut. Er zijn mensen die een specialisatie hebben op dit gebied en zij kunnen het lymfestelsel helpen om op gang te komen. Ook bepaalde tapevormen (lymfetape) kunnen goed helpen.
- Gebruik niet te veel zout, omdat zout vocht vasthoudt, en kies voor zoveel mogelijk gezonde voeding. Van sommige groente en kruiden is bekend dat ze vocht afdrijvend zijn
- Probeer te veel stress te vermijden. Stress is over het algemeen een slechte raadgever voor ons lichaam. Dus ook voor ons immuunsysteem.
Wat kan een registerpodoloog of podotherapeut voor u betekenen?
Bij klachten van lymfoedeem in voeten en benen kan de registerpodoloog of podotherapeut een adviserende rol hebben. Onder andere schoenadvies, veel schoenen gaan knellen op het moment als u last hebt van oedeemvorming in de onderbenen, voeten en enkels. Soms puilen de voeten letterlijk uit de schoen.
Omdat sommige mensen met oedeem pijn krijgen met wandelen, terwijl het zo belangrijk is om in beweging te blijven is een ondersteunende therapiezool geïndiceerd waardoor ze het wandelen langer vol houden.
Ook voetoefeningen en wandeladviezen kunnen helpen om de voeten sterker te maken en met de juiste schoenen en wandeladviezen kunt u letterlijk weer in beweging komen. Dit is goed voor de bloedsomloop, uw conditie en dus ook voor de oedeemvorming in de onderbenen en voeten. Daarnaast adviseren we, indien nodig, het dragen van een steunkous of ondersteunende compressiekous om verdere oedeemvorming te beperken.
Bij ernstige oedeemvorming adviseren we contact op te nemen met de huisarts voor verder onderzoek naar de oorzaak.
Vind een praktijk
Heeft u last van opgezette benen en voeten door oedeemvorming? Onze Podozorgers staan voor u klaar! Klik op de onderstaande knop en vind een Podozorg praktijk bij u in de buurt.
